TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu'nda sunum yapan Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, "Büyük Veri ve Yapay Zeka Uygulamaları Şubesi'ni kurmuş bulunuyoruz. Bu şube 2 temel prensiple çalışmaktadır; insan merkezli yaklaşım ve kolektif akıl anlayışı. İnsan merkezli yaklaşımda teknoloji, hukukçuların yerini almak için değil onlara destek için kullanılmaktadır. Hiçbir zaman yapay zeka otomatikman karar verici değildir" dedi. TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez başkanlığında toplandı. Komisyon toplantısının açılışında konuşan Dönmez, "Komisyonumuz bugün itibariyle 3 aylık çalışma sürecini doldurmak üzeredir. Bildiğiniz gibi 14 Ocak 2025 tarihinde toplantılara başladık, 14 Nisan 2025 tarihinde ise Meclis Genel Kurulu'nun bize verdiği normal çalışma süresi sona ermektedir. Komisyonumuza verilen 3 aylık süre içerisinde çalışmalarımızın bitmeyeceğinin anlaşılması nedeniyle komisyonumuzca da uygun görülürse 1 aylık ek süre talep ediyoruz" ifadelerini kullandı. Ardından Dönmez, Komisyon çalışmalarının 1 ay daha uzatılmasına ilişkin öneriyi, oylamaya sundu. Milletvekilleri, öneriye olumlu oy verdi. 'YAPAY ZEKA, HAKİM VE SAVCIYA DESTEK OLMAK İÇİN VERİ SAĞLIYOR'Komisyon Başkanı Dönmez'in açıklamalarının ardından Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdür Servet Gül, milletvekillerini bilgilendirdi. Adalet Bakanlığı'nın yapay zeka sistemlerini; hız, verimlilik, tutarlılık, öngörülebilirlik, erişebilirlik ve veri kullanımını sağlamak için kullandığını belirtti. Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü'nde yapay zeka uygulamaları şubesini kurduklarını kaydeden Gül, "Bu şube 2 temel prensiple çalışmaktadır; insan merkezli yaklaşım ve kolektif akıl anlayışı. İnsan merkezli yaklaşımda teknoloji hukukçuların yerini almak için değil onlara destek için kullanılmaktadır. Yani hiçbir zaman yapay zeka otomatikman karar verici değildir, hakim ve savcıya destek olma noktasında veri sağlamaktadır. Kolektif akıl anlayışıyla yapay zekanın analitik gücünü insan muhakemesiyle birleştirmeye gayret ediyoruz. Şubemiz tüm projelerini kendi öz kaynaklarıyla geliştirmektedir ve sıkı etik ilkeler çerçevesinde çalışmalarını sürdürmektedir. Dört yıl içinde hayata geçirdiğimiz projeler özellikle belge sınıflandırma ve adli analitik alanlarında kayda değer iyileştirmeler sağlanmıştır. Mevcut şubemizde 1 kıdemli takım lideri, 1 takım lideri, 7 mühendis, 1 bilgisayar teknikeri, 1 bilgisayar teknisyeni olmak üzere 11 personelle bu çalışmalarımızı sürdürmekteyiz" diye konuştu. '3 MİLYON BELGE, YAPAY ZEKA SİSTEMLERİ ÜZERİNDEN İŞLİYOR'Akıllı karar destek sistemlerini geliştirme hedeflerinin bulunduğunu kaydeden Gül, sistemler sayesinde hakim, savcı ve yargı personellerine benzer davalar, emsal kararlar ve hukuki analizler sunarak karar verme süreçlerinin desteklendiğini söyledi. Gül, "Çalışmalarımızda misyonumuz, adalet sistemimizin dijital dönüşümü hızlandırmak ve ülkemizin yapay zeka ekosistemine katkı sağlamaktır. Bu doğrultuda, 4 ana hedefimiz ve faaliyet alanımız bulunmaktadır. İlk olarak akıllı karar destek sistemleri geliştirme hedefimiz söz konusudur. Bu sistemler hakimlerimize, savcılarımıza ve yargı personeline benzer davalar, emsal kararlar ve hukuki analizler sunarak karar verme süreçlerini desteklemektedir. İkinci alan ileri veri analizi ve sınıflandırmadır. UYAP sistemimizde biriken milyonlarca belge ve dava dosyasını yapay zeka algoritmalarıyla analiz ederek sınıflandırıyor ve ilgili birimlere yönlendiriyoruz. Üçüncü olarak iş optimizasyonu ve hata önleme sistemlerimizle Adalet personelimizin iş yükünü hafifletiyor ve olası hataları minimuma indiriyoruz. Aylık 3 milyon belge, bu sistemler üzerinden işlenmektedir, sistemde çok sayıda akıllı uyarı bulunmaktadır. Bu akıllı uyarılar, personelin işlem yaparken hatalı işlem yapmasını önlemektedir" dedi. 'KARAR VERME SÜREÇLERİNİ HIZLANDIRMAYI VE KARARIN KALİTESİNİ ARTIRMAYI HEDEFLİYORUZ'Gül, adalet sisteminin dijital dönüşümünü tamamlamak ve yapay zeka sistemleri aracılığıyla yargı süreçlerini hızlı ve güvenilir hale getirmeye çalıştıklarını vurgulayarak, "Birinci uygulama alanımız karar destek sistemleridir. Yargıya en büyük katkıyı sağlayacak alanlardan biridir. Mevcut veri analizi yapılmak suretiyle davalarda dikkat edilmesi gereken hususların neler olduğu tespit edilip Yargıtay kararları ve içtihatlar çerçevesinde karar destek sistemleri sayesinde yargılamanın hızlandırılması ve hakim ve savcılara bu alanda destek olunması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, geliştirmeye devam ettiğimiz dava türü analizi ve otomatik sınıflandırma, yeni nesil içtihat arama motoru, kapsamlı dosya analiz sistemi, akıllı duruşma yönetimi, profesyonel tanık sorgulama asistanı ve akıllı karar asistanı projelerimizle hakim ve savcılarımızın karar verme süreçlerini hızlandırmayı ve karar kalitesini de artırmayı planlıyoruz. Diğer uygulama alanlarımız ise adli süreçlerin otomasyonu ve dijitalleştirme, metin analizi ve içtihat araştırması, adalet sisteminde izleme ve denetim, adli bilişim ve suç analiziyle yapay zeka tabanlı vatandaş hizmetleri oluşturmaktadır" değerlendirmesinde bulundu. 'İNSAN UNSURUNUN BELİRLEYİCİLİĞİNİ KORUMALIYIZ'Yapay zekanın kullanımının riskli yanlarının da bulunduğunu aktaran Gül, "Bu verilen kararlar nedeniyle birçok hukuki sorun ortaya çıkabilir. Mesela Yapay zeka tarafından verilen kararların hukuki statüsü net olmalı, nihai kararı her zaman insanın, yargıcın vermesi sağlanmalıdır. Bir makinanın karar vermesi düşünülemez. Amacımız, teknolojinin imkanlarından faydalanırken, adalet ruhunun veya insan unsurunun belirleyiciliğini korumaktır. Yapay zeka sistemlerinin ürettiği kararların hukuki sorumluluğu hayati bir konudur. Kimin sorumlu tutulacağı, nasıl bir yaptırım uygulanacağı net bir şekilde tanımlanmalıdır. Sürücüsü olmayan araçların yolda kaza yapması halinde oluşacak sorumluluk kime aittir? Bunun sınırlarını çok iyi çizmek gerekir ki herhangi bir kargaşa yaşanmasın. Yapay zeka sistemleri bireylerin mahremiyetini mutlaka güvence altına almalıdır. Fikri mülkiyet haklarını koruma bakımından da üretilen içeriklerin fikri mülkiyet hakkına esas teşkil etmesi yönüyle bu alanın da yeniden değerlendirilmesi ve düzenlenmesi icap etmektedir. Ceza hukuku perspektifinden ise yapay zekanın suç işlenmesindeki olası rolü ve cezai sorumluluğunun nasıl belirleneceği kritik bir inceleme gerekmektedir" diye konuştu.
