Milli İstihbarat Akademisi'nden, 'Küçük Modüller Reaktörler ve Türkiye' raporu

MİLLİ İstihbarat Akademisi, Türkiye'nin enerji güvenliği, sanayi rekabetçiliği ve iklim hedeflerini bütüncül çerçevede ele alan 'Nükleer Enerjide Stratejik Fırsat: Küçük Modüller Reaktörler ve Türkiye' başlıklı raporunu yayımladı.

Milli İstihbarat Akademisi tarafından yayımlanan raporda, artan enerji talebine, fosil yakıtlara bağımlılığın risklerine ve yenilenebilir kaynakların tek başına yeterli olamayacağına dikkat çekildi. Bu bağlamda küçük modüler reaktörler (KMR), enerji arz güvenliğini sağlamada stratejik bir çözüm olarak öne çıkarıldı. Türkiye'nin kalkınma vizyonunda, düşük karbonlu ve kesintisiz enerjiye erişim kritik bir öncelik olarak tanımlanırken, KMR'lerin bu hedefe katkı sağlayacağı belirtildi. Ayrıca nükleer gücün uçak gemileri ve denizaltılar için uzun menzil, yüksek hız kapasitesi ve güç yoğunluğu gibi avantajlar sağladığı belirtilirken, Türkiye'nin NÜKDEN (Nükleer Denizaltı) projesini hayata geçirmesinin stratejik önem arz ettiği ifade edildi. Raporda, KMR'lerin yalnızca enerji üretiminde değil, aynı zamanda ekonomik büyüme, teknoloji transferi ve uluslararası iş birliği açısından da değerli fırsatlar sunduğu vurgulandı.

2053 ENERJİ VİZYONUNDA KMR'NİN ROLÜ

Milli İstihbarat Akademisi, Türkiye'nin uzun vadeli enerji planlarını analiz ederek, KMR'lerin bu vizyon içindeki konumunu ortaya koydu. Türkiye'nin 2053 yılına kadar toplam 20 gigavat nükleer kurulu güce ulaşma hedefi bulunuyor. Bu hedefin önemli kısmının büyük ölçekli reaktörlerden karşılanacağı öngörülse de KMR'lerin 5 gigavat seviyesinde katkı sağlaması öne çıkan bir senaryo olarak değerlendirildi. Raporda, Türkiye'nin enerji talebinin 2050'ye kadar bin teravatsaati aşacağı, dolayısıyla enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesinin stratejik önem arz ettiği vurgulandı.

KMR'LERİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ

Rapor, KMR'lerin 10-300 megavat aralığında tasarlanan, fabrika ortamında üretilebilen ve kademeli olarak devreye alınabilen yeni nesil reaktörler olduğunu ortaya koydu. Geleneksel büyük ölçekli reaktörlere kıyasla daha kısa inşaat süresine sahip olan KMR'ler, yaklaşık 5 yıl içinde devreye alınabiliyor. Modüler yapıları sayesinde enerji talebine göre kademeli kapasite artırımı mümkün. Bu da yatırımcılar için büyük bir esneklik sağlıyor. Milli İstihbarat Akademisi'nin raporuna göre; KMR'ler gelişmiş güvenlik tasarımlarıyla öne çıkıyor ve tüketim merkezlerine daha yakın bölgelerde konumlandırılabiliyor. Bu özellik, enerji iletim kayıplarını azaltırken, acil durum planlama bölgelerinin daha dar tutulmasına imkan tanıyor.

ELEKTRİK DIŞI KULLANIM ALANLARI

Rapora göre, KMR'ler yalnızca elektrik üretiminde değil, elektrik dışı uygulamalarda da kritik roller üstlenebilir. Özellikle bölgesel ısıtma, deniz suyu arıtma (desalinasyon) ve hidrojen üretimi gibi alanlarda KMR'ler çok boyutlu çözümler sunuyor. Türkiye gibi enerji altyapısı çeşitlilik gösteren ülkelerde, KMR'ler farklı sektörlerin ihtiyaçlarına göre esnek kullanım imkanı yaratıyor. Bu durum, sanayinin enerjiye daha uygun maliyetlerle ulaşmasına, şehirlerin sürdürülebilir ısıtma sistemleri kurmasına ve temiz hidrojen üretiminin yaygınlaşmasına zemin hazırlıyor.

Raporda ayrıca, modüler reaktörlerin şebeke dışı kullanım senaryolarında, özellikle askeri üsler, izole yerleşimler ve ada bölgeleri için stratejik avantaj sağlayabileceği ifade edildi. KMR teknolojisinin bu yönü, Türkiye'nin hem enerji güvenliğine hem de stratejik altyapılarına doğrudan katkı sunuyor.

ATIK YÖNETİMİ, YAKIT STRATEJİSİ VE GÜVENLİK KÜLTÜRÜ

Raporda, nükleer atık yönetimi ve işletmeden çıkarma süreçlerinin Türkiye için en önemli zorluklardan biri olduğu belirtildi. Kullanılmış yakıt ve radyoaktif atıkların uzun vadeli depolanması, işlenmesi ve bertaraf edilmesi için özel yetkinliğe sahip merkezi şirketlerin kurulması önerildi. Ayrıca nükleer yakıt tedarik zincirinde millileştirme adımlarının atılması, enerji arz güvenliği için stratejik öncelik olarak değerlendirildi. Yerli bir yakıt şirketinin kurulmasının dışa bağımlılığı azaltacağı ve Türkiye'nin enerji bağımsızlığını güçlendireceği vurgulandı. Milli İstihbarat Akademisi ayrıca güvenlik kültürünün güçlendirilmesinin toplumsal kabul açısından temel şart olduğunu belirtti.

ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ VE TÜRKİYE'NİN KÜRESEL ROLÜ

Milli İstihbarat Akademisi, KMR teknolojisinin yalnızca ulusal enerji politikalarıyla sınırlı olmadığını, aynı zamanda Türkiye'nin bölgesel ve küresel konumunu da etkileyecek stratejik bir unsur olduğunu ortaya koydu. Raporda, Türkiye'nin KMR alanında üretici ve ihracatçı konuma gelmesinin, savunma sanayisinin İHA/SİHA teknolojilerinde yarattığı etkiye benzer bir dönüşüm sağlayabileceği vurgulandı. Bu süreçte uluslararası ortaklıklar ve teknoloji transferi kritik görülürken, Türkiye'nin hem Avrupa hem de Asya pazarlarında stratejik iş birlikleri geliştirmesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca KMR'lerin nükleer denizaltılar ve askeri üslerde kullanımının, Türkiye'nin savunma kabiliyetlerine doğrudan katkı sağlayacağına işaret edildi. Rapora göre, Türkiye doğru yönetişim modeli ve nitelikli insan kaynağıyla ilerlediği takdirde, sadece kullanıcı değil aynı zamanda küresel ölçekte teknoloji ihraç eden bir merkez haline gelebilir. Böylece Türkiye, enerji arz güvenliğini güçlendirirken, aynı zamanda bölgesel liderlik ve küresel rekabet gücü kazanabilir.