Gordion'da 439 yeni olası tümülüs belirlendi

ANKARA'nın Polatlı ilçesinde 2023 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınan Gordion Antik Kenti'nde, 'Gordion Bölgesi Dijital İkiz Projesi' kapsamında yapılan çalışmada daha önce kayıt altına alınmamış 439 olası antik mezar höyüğü (tümülüs) tespit etti.

2023'de UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınan Gordion Antik Kenti'nde, Türkiye Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi'nin 2024'te yaptığı çağrı ve gönüllü katılımcıların katkısıyla 'Gordion Bölgesi Dijital İkiz Projesi' başlatıldı. Projenin tasarım ve dijital uygulamalarını yürüten Hacettepe Üniversitesi Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Mehmet Doğruluk, ABD'deki Penn Üniversitesi'nin önceki çalışmalarında, bölgede daha fazla tümülüs olabileceğinin belirtilmesi üzerine kapsamlı bir araştırma yaptı. Frigya'nın başkenti olan bölgeden yüksek çözünürlüklü kameraya sahip insansız hava araçlarıyla fotogrametrik görüntü alan Dr. Doğruluk, bu alan için sayısal yüzey modeli üretti. Bu model üzerinden 3 farklı çalışma yürüten Dr. Doğruluk, mekansal analizler ile potansiyel tümülüsleri belirleme, son 5 yılda tümülüslerdeki değişim analizleri ile müze ve Gordion Midas Tümülüsünü içinde barındıran bir sanal tur oluşturdu. Dr. Doğruluk, 2200 hektarlık alanda yapılan çalışmalar sonucunda, tescilli 86 tane tümülüse ek olarak 439 potansiyel tümülüs belirledi.

'MORFOLOJİK DEĞİŞİMLERİ İZLEDİK'

Dr. Doğruluk, insansız hava araçlarıyla fotogrametrik görüntü alımı gerçekleştirip, 2 bin 200 hektarlık alan için sayısal yüzey modeli ürettiğini belirterek, "Bu model üzerinden de 3 farklı çalışma yürüttük. Öncelikle 3 boyutlu belgeleme yani tümülüslerin belgelenmesini içeren bir çalışma yaptık. Ve son 5 yıldaki yani 2019-2024 yılları arasındaki morfolojik değişimleri izledik. Son olarak da bir sanal tur oluşturduk. Bizim çalıştığımız alanda zaten 86 tane tümülüs tescilliydi. Biz bunları biliyorduk ve yaptığımız mekansal analizlerle işte eğim değişimleri, yükseklik değişimleri ve eğrilik değişimlerine bakarak burada 439 tane potansiyel tümülüs belirledik. 3 tane de duvar yapısı ile uyumlu anomali belirledik. Bunların da belgelemesini yaptık" dedi.

'KÜLTÜREL MİRAS GELECEK KUŞAKLARA AKTARILMALI'

Harita Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi 10'uncu Dönem Yönetim Kurulu Başkanı Nusret Kaya, Gordion Antik Kenti'nin UNESCO Dünya Mirası listesine girmesiyle birlikte çok heyecanlandıklarını ifade ederek, "Biz bu çalışmayı tamamen gönüllülük esası üzerine yürüttük. Özellikle meslektaşlarımızın katkıları, firmalarımızın ve Polatlı'daki meslek bürolarının katkısıyla ve öğrencilerimizle birlikte ilk çalışmaları yürüttük. Tabii bu çalışmanın başında Hacettepe Üniversitesi'nden Dr. Mehmet Doğruluk hocamız vardı. Hocamızın başkanlığında şubemizin de katkılarıyla birlikte bu çalışmanın ne kadar değerli olduğunu anladık. Çünkü kültürel miras belgelenmesinin haricinde korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasıyla da önemli" diye konuştu.

'YENİDEN İNŞA ETME KABİLİYETİNE SAHİBİZ'

Harita mühendisi Emre Özcan, "Bu alanın 3 boyutlu dijital ikiz modelini elde ettik. Elimizde alanın santimetre düzeyinde benzer bir ikizi oldu. Bununla ne yapabilirsiniz? Şimdi kültürel miras tabii korumak, bunu rehabilite etmek masraflı işler. Bunlar belirli yıllarda yani 50 yıl belki 100 yıl birden kazılıp ortaya çıkacak bir ürün değil. Yavaş yavaş kazılıp hem bozmadan hem deforme etmeden bunları gün ışığına çıkarıp insanlarla buluşturmak lazım. Ama bu zaman alıyor biliyorsunuz ki. Bu zaman zarfında da savaş çıkabilir, yangın çıkabilir, deprem bölgesi ülkemiz bildiğiniz gibi. Bunlar kültürel mirasların yok olmasına, tahrip olmasına neden olur. Ama buranın bizim elimizde birebir olmasa da gerçeğe yakın bir boyutu olduğu takdirde biz bunu yeniden inşa etme kabiliyetine sahip oluyoruz. İşte harita mühendisleri bu noktada devreye giriyor" ifadelerini kullandı.